Wanprestatie: wanneer heeft u recht op een schadevergoeding?

Als u een overeenkomst sluit en de andere partij de afspraken niet nakomt, is er sprake van een wanprestatie. Als u schade lijdt door deze wanprestatie, kunt u een schadevergoeding eisen. Op deze pagina leest u wanneer er sprake is van een wanprestatie en hoe u een schadevergoeding kunt eisen.

Schade door een wanprestatie?

Vul uw gegevens in en een van onze specialisten neemt zo snel mogelijk contact met u op.

Wat is een wanprestatie?

Een wanprestatie is een tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst. Als u een overeenkomst met iemand sluit en diegene de afspraken niet, niet volledig of niet op de juiste manier nakomt, dan spreken we van een wanprestatie (in de zin van artikel 6:74 BW) .

Bij een wanprestatie ontstaat er een schadevergoedingsplicht; als u schade heeft door het niet nakomen van de overeenkomst, moet de andere partij die schade vergoeden.

In Artikel 74 Burgerlijk Wetboek Boek 6 staat dat als volgt omschreven:

Iedere tekortkoming in de nakoming van een verbintenis verplicht de schuldenaar de schade die de schuldeiser daardoor lijdt te vergoeden, tenzij de tekortkoming de schuldenaar niet kan worden toegerekend.

Wanneer is er sprake van een tekortkoming?

Er is sprake van een tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst als de wederpartij de gemaakte afspraken niet nakomt en hem dit aan te rekenen valt.

In de volgende situaties is er sprake van een tekortkoming:

De afgesproken prestatie wordt helemaal niet nagekomen
De prestatie wordt te laat nagekomen
De prestatie wordt slechts gedeeltelijk nagekomen
De prestatie wordt niet naar behoren of zoals afgesproken nagekomen

Bij de vraag of er sprake is van een wanprestatie wordt een onderscheid gemaakt tussen een resultaatsverplichting en een inspanningsverplichting.

Resultaatsverplichting

Bij een resultaatsverplichting moet een contractpartij een concreet resultaat realiseren. Als dit resultaat niet geleverd wordt, is er dus sprake van een wanprestatie. Een aannemer die wordt ingehuurd om een uitbouw te maken, heeft bijvoorbeeld een resultaatsverplichting. Als de beloofde uitbouw niet, te laat of niet volledig wordt gebouwd, dan kan de opdrachtgever de aannemer aansprakelijk stellen.

Inspanningsverplichting

Niet bij alle overeenkomsten is het mogelijk om een concreet resultaat te beloven. In dat geval geldt er een inspanningsverplichting: de contractpartij moet alles doen wat in zijn vermogen ligt om het beoogde resultaat te behalen.

Een arts heeft bijvoorbeeld geen resultaatsverplichting maar een inspanningsverplichting. De arts moet alles doen wat u van een arts mag verwachten om het beoogde resultaat te behalen. Als hij dat doet, maar het gehoopte resultaat toch niet wordt bereikt, dan is er geen sprake van een wanprestatie of medische misser. De arts is dan dus niet aansprakelijk.

Wanprestatie voorbeelden

Er zijn tal van situaties waarin er sprake kan zijn van een wanprestatie. Vaak gaat het om zakelijke overeenkomsten waarbij de ene partij iets afneemt en de andere het product of de dienst levert, maar dit hoeft niet per se het geval te zijn.

Een leverancier levert slechts slechts 5 van de 10 bestelde producten
Een onderaannemer is te laat met het metselen van een muur
Een schilder verft de muur niet wit maar blauw
Een webshop levert een defect product
Een huurder bouwt tegen de afspraken in een nieuwe keuken
Een klant levert een beschadigde huurauto in
Een gehuurde scooter wordt gestolen
Een gekochte woning bevat verborgen gebreken

Toerekenbaarheid wanprestatie

Een belangrijke voorwaarde voor een wanprestatie is dat de tekortkoming de schuldenaar toegerekend moet kunnen worden. Als er sprake is van overmacht, dan kan de tekortkoming de contractpartij bijvoorbeeld niet kwalijk genomen worden en is er dus ook geen sprake van een wanprestatie.

Als de schuldenaar zich op overmacht (force majeure) beroept, dan moet hij dit wel kunnen bewijzen. Welke gebeurtenissen precies onder overmacht vallen, wordt vaak verduidelijkt benoemd in de algemene voorwaarden of de voorwaarden bij de overeenkomst.

Als in de voorwaarden geen overmachtsclausule is opgenomen, geldt de algemene bepaling in het wetboek (Artikel 75 Burgerlijk Wetboek Boek 6). Hierin staat dat er sprake is van overmacht als de partij er helemaal niets aan kan doen dat hij de overeenkomst niet nakomt. Als er dus nog alternatieven zijn om de beloofde prestatie te leveren is er dus geen sprake van overmacht.

Onterechte rekening

Valt er na afloop van uw vakantie opeens een rekening op de mat met een rekening van de verhuurder omdat u schade gemaakt zou hebben? Vakantiegangers worden regelmatig geconfronteerd met rekeningen voor schade die zij niet veroorzaakt hebben of een bedrag dat niet in verhouding staat tot de veroorzaakte schade.

Vaak is het meubilair in vakantiewoningen immers al jaren oud en veel gebruikt. Hierdoor is de restwaarde meestal niet erg hoog. Als u dan een rekening van honderden euro’s krijgt voor een kras, scheur of wat vlekken is dat niet terecht.

Als dat het geval is, doet u er verstandig aan de rekening niet direct te betalen, maar de vordering te betwisten. Ook kunt u een klacht indienen bij het vakantiepark of het boekingsplatform waar u de woning heeft gehuurd.

Tevens kunt u het geschil voorleggen aan de Geschillencommissie Recreatie. Als de geschillencommissie u in het gelijk stelt, dan is de kans groter dat de verhuurder de claim laat vallen.

Houdt uw verhuurder voet bij stuk? Dan zal hij een incassoprocedure tegen u moeten beginnen en een gerechtelijke procedure moeten starten als u niet betaalt. Hij zal dan aan moeten tonen dat de schade door u veroorzaakt is en dat het geëiste bedrag redelijk is.

Verzuim en ingebrekestelling

Voordat iemand aansprakelijk gesteld kan worden op basis van een wanprestatie moet degene op grond van artikel 6:74 lid 2 BW eerst in verzuim verkeren.

Voor zover nakoming niet reeds blijvend onmogelijk is, vindt lid 1 slechts toepassing met inachtneming van hetgeen is bepaald in de tweede paragraaf betreffende het verzuim van de schuldenaar.

Van verzuim is onder andere sprake als de schuldenaar een schriftelijke aanmaning heeft ontvangen waarin de schuldeiser nakoming binnen een redelijke termijn eist.

Het volgende staat hierover in artikel 82 Burgerlijk Wetboek Boek 6:

Het verzuim treedt in, wanneer de schuldenaar in gebreke wordt gesteld bij een schriftelijke aanmaning waarbij hem een redelijke termijn voor de nakoming wordt gesteld, en nakoming binnen deze termijn uitblijft.
Indien de schuldenaar tijdelijk niet kan nakomen of uit zijn houding blijkt dat aanmaning nutteloos zou zijn, kan de ingebrekestelling plaatsvinden door een schriftelijke mededeling waaruit blijkt dat hij voor het uitblijven van de nakoming aansprakelijk wordt gesteld.

Ingebrekestelling

In beginsel moet u de contractpartij die haar afspraken niet nakomt dus in de gelegenheid stellen om de afspraken alsnog na te komen, mits dat mogelijk is.

De schuldenaar moet daarom eerst in gebreke worden gesteld. Dit doet u door middel van een officiële ingebrekestelling. Hierin eist u nakoming van de prestatie(s) binnen een redelijke termijn.

Pas als de tegenpartij na de ingebrekestelling de gemaakte afspraken nog steeds niet nakomt is hij in verzuim. Vanaf dat moment kan hij aansprakelijk gesteld worden voor schade die voortvloeit uit het niet nakomen van de afspraken.

Als uit het doen en laten van de schuldenaar blijkt dat het zinloos is om nakoming van de overeenkomst te eisen of als vaststaat dat dit blijvend onmogelijk is geworden, dan heeft een ingebrekestelling geen nut en kan de schuldenaar direct een vervangende schadevergoeding eisen.

Voorbeeld aansprakelijkstelling na wanprestatie downloaden

Schadevergoeding bij wanprestatie

Als er schade ontstaat door het niet nakomen van de overeenkomst, dan kan de gedupeerde partij de ander daarvoor aansprakelijk stellen en een schadevergoeding eisen. Er moet wel een rechtstreeks verband bestaan tussen de wanprestatie en de geleden schade.

Die schade kan zich in uiteenlopende vormen voordoen, bijvoorbeeld:

Kosten voor de inhuur van iemand anders om het werk af te maken
Herstelkosten na gebrekkig afgeleverd werk
Misgelopen omzet door een vertraagde levering
Reparatiekosten bij schade aan een vakantiehuis

Nakoming én schadevergoeding

De wederpartij moet in principe de kans krijgen om de afgesproken prestaties alsnog na te komen. Maar wat als u op dat moment al schade heeft geleden? Dan kunt u nakoming eisen en een schadevergoeding claimen.

Als uw aannemer bijvoorbeeld te laat is met het opleveren van de beloofde werkzaamheden en u daardoor schade heeft, kunt u de aannemer aansprakelijk stellen voor deze schade. Tegelijkertijd kunt u eisen dat de aannemer de werkzaamheden afmaakt.

De tegenpartij aansprakelijk stellen

Als de andere partij de overeengekomen afspraken niet nakomt en u daar schade door heeft, dan heeft u dus recht op een schadevergoeding. Hiervoor moet u de tegenpartij aansprakelijk stellen.

Stap 1

De tegenpartij in gebreke stellen

Stel de wederpartij in gebreke door middel van een schriftelijke aanmaning. Hierin eist u nakoming van de verplichtingen binnen een redelijke termijn. Als de tegenpartij na deze ingebrekestelling de afspraken nog steeds niet nakomt, dan is zij in verzuim.

Als uit de houding van de tegenpartij blijkt dat zij de afspraken niet wil nakomen of als duidelijk is dat nakoming van de overeenkomst niet mogelijk is, is een ingebrekestelling niet vereist.

Stap 2

De tegenpartij aansprakelijk stellen

Wanneer de andere partij in verzuim is en u schade heeft ondervonden, is er een schadevergoedingsverplichting ontstaan. Die schadevergoeding eist u door de tegenpartij schriftelijk aansprakelijk te stellen. In de aansprakelijkstelling beschrijft u waarom de tegenpartij volgens u een wanprestatie heeft geleverd, wat de schade is en wat voor schadevergoeding u eist.

Stap 3

een juridische procedure starten

Betwist de andere partij de schadevergoeding die u eist of erkent de tegenpartij geen aansprakelijkheid? Dan kunt u een gerechtelijke procedure starten door de tegenpartij te dagvaarden. De schuldenaar zal zich dan voor de rechtbank moeten verantwoorden. Als de rechter u in het gelijk stelt, kunt u beslag leggen bij uw schuldenaar.

Ontbinding van de overeenkomst

Als iemand die u inhuurt een fout maakt, slordig werk aflevert of er veel te lang over doet, dan is het logisch dat u geen vertrouwen meer heeft in zijn of haar vakmanschap. U wilt waarschijnlijk liever iemand anders inhuren.

Het is vaak mogelijk om de overeenkomst tussen de partijen op grond van een wanprestatie geheel dan wel gedeeltelijk te ontbinden.

Ontbinding van het contract is mogelijk bij een tekortkoming, tenzij de tekortkoming gezien haar bijzondere aard of geringe belang de ontbinding en haar gevolgen niet rechtvaardigt. Dit betekent dat de ernst van de tekortkoming dus in verhouding moet staan met de consequenties van het ontbinden van het contract. Als een levering bijvoorbeeld een dag te laat is, dan is de tekortkoming vermoedelijk te klein om de overeenkomst te ontbinden.

Om de overeenkomst te ontbinden moet u dit als schuldeiser schriftelijk mededelen aan uw wederpartij. Daarbij moet u aangeven dat u dit doet vanwege diens wanprestatie.

Zodra de overeenkomst ontbonden is, moeten de partijen de gemaakte afspraken ongedaan maken. Geleverde goederen moeten bijvoorbeeld worden teruggebracht en betaalde facturen moeten worden teruggestort.

Gedeeltelijke ontbinding

Als een aannemer bijvoorbeeld al een deel van de uitbouw heeft gemaakt, kan hij dat niet meer ongedaan maken. In dat geval kunt u kiezen voor gedeeltelijke ontbinding; de afspraken hoeven niet met terugwerkende kracht ongedaan te worden gemaakt, maar hoeven vanaf het moment van de ontbinding niet meer te worden nagekomen. Voor het reeds verrichte werk moet een vergoeding worden betaald die in verhouding staat tot de geleverde prestatie(s).

Een schadevergoeding eisen?

Levert een zakelijke partner of iemand anders met wie u een overeenkomst heeft een wanprestatie en heeft u daardoor schade geleden? Dan kan Invorderingsbedrijf een schadevergoeding voor u incasseren.

We sturen een ingebrekestelling aan de schuldenaar (als u dat nog niet gedaan heeft) en stellen hem aansprakelijk. Weigert uw debiteur te betalen? Dan kunnen onze juristen een gerechtelijke procedure voor u beginnen. Uiteindelijk bepaalt de rechter in het vonnis of er sprake is van een wanprestatie en hoe hoog de schadevergoeding is. Met dit vonnis van de rechter kunnen we uiteindelijk beslag laten leggen door een deurwaarder.

Iemand aansprakelijk stellen?

Laat uw gegevens achter en we nemen binnen een dag contact met u op.

FAQ: Veelgestelde vragen over wanprestaties

FAQ: Wat zijn de vereisten voor wanprestatie?

Voor een wanprestatie moet er aan een aantal eisen worden voldaan:

Er moet sprake zijn van een tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst
Die tekortkoming moet de schuldenaar toegerekend kunnen worden

Om aanspraak te kunnen maken op een schadevergoeding moet de tegenpartij vervolgens ook in verzuim verkeren. Dit is het geval als:

De schuldenaar in gebreke is gesteld en de gemaakte afspraken alsnog niet nakomt, of;
Uit de houding van de schuldenaar valt op te maken dat hij niet van plan is de overeenkomst na te komen, of
Het niet meer mogelijk is om de afspraken uit de overeenkomst na te komen

FAQ: Is het mogelijk om aansprakelijkheid uit te sluiten?

Aansprakelijkheid is nooit helemaal uit te sluiten. Vooral ten opzichte van consumenten gelden er strenge regels over welke clausules er precies in de voorwaarden opgenomen mogen worden.

Een beding mag nooit onredelijk bezwarend zijn. Het exoneratiebeding, een clausule die de verplichting tot een schadevergoeding uitsluit of beperkt, staat op een grijze lijst met bepalingen waarvan vermoed wordt dat ze onredelijk bezwarend zijn. Een dergelijke bepaling is alleen te gebruiken als men kan aantonen dat het niet onredelijk bezwarend is voor de betrokken consument.

Ondernemers onderling hebben meer vrijheid om onderling de voorwaarden bij de overeenkomst te bepalen. Bij zakelijke overeenkomsten is het dus wel mogelijk om een exoneratiebeding op te nemen in de voorwaarden, mits deze bepaling inhoudelijk niet indruist tegen de wet, de openbare orde of de goede zeden. Dit betekent bijvoorbeeld dat de aansprakelijkheid op grond van opzet of bewuste roekeloosheid nooit is te sluiten.

FAQ: Wat is het verschil tussen een wanprestatie en een onrechtmatige daad?

Zowel een wanprestatie als een onrechtmatige daad kunnen een schadevergoedingsverplichting met zich meebrengen.

Bij een wanprestatie is er sprake van een overeenkomst die niet (volledig) of op de juiste manier wordt nagekomen.

Een onrechtmatige daad is een handeling die in strijd is met de wet of met hetgeen volgens het ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer als betamelijk wordt gezien. Een belangrijk verschil met een wanprestatie is dat er voor een onrechtmatige daad geen overeenkomst tussen de betrokken partijen hoeft te bestaan.

FAQ: Is een schadevergoeding bij een wanprestatie zonder ingebrekestelling mogelijk?

In sommige gevallen is het mogelijk om een schadevergoeding te eisen op grond van een wanprestatie, zonder dat de tegenpartij eerst in gebreke is gesteld. Dit is het geval als uit de houding van de wederpartij valt op te maken dat hij toch niet van plan is om de afspraken na te komen. Ook hoeft u geen ingebrekestelling te sturen als nakoming van de overeenkomst definitief niet meer mogelijk is.

FAQ: Is een wanprestatie strafbaar?

Een wanprestatie is geen strafbaar vergrijp en komt niet voor in het Wetboek van Strafrecht. Oplichting is wel strafbaar. Bij oplichting is er sprake van het ontdoen van geld of waardevolle goederen door middel van misleiding.

Bij een enkele leugen is er nog geen sprake van oplichting. Dit is volgens het Wetboek van Strafrecht pas het geval als er sprake is van “een samenweefsel van verdichtsels, listige kunstgrepen of het aannemen van een valse naam of hoedanigheid” met het doel daar misbruik van te kunnen maken.