Home PageAansprakelijkheid bij een onrechtmatige daad

Aansprakelijkheid bij een onrechtmatige daad

Als iemand iets doet (of juist nalaat te doen) dat onrechtmatig is en u daardoor schade heeft, dan kunt u die persoon daarvoor aansprakelijk stellen. De tegenpartij moet de schade die u heeft vergoeden. In dit artikel leggen we uit wat een onrechtmatige daad precies is en hoe u de tegenpartij op basis van een onrechtmatige daad aansprakelijk kunt stellen?

Schade door een onrechtmatige daad?

Vul uw gegevens in en een van onze specialisten neemt zo snel mogelijk contact met u op.

Wat is een onrechtmatige daad?

De vereisten voor een onrechtmatige daad zijn vastgelegd in het tweede lid van Artikel 162 Burgerlijk Wetboek Boek 6.

“Als onrechtmatige daad worden aangemerkt een inbreuk op een recht en een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht of met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, een en ander behoudens de aanwezigheid van een rechtvaardigingsgrond.”

Er zijn dus drie categorieën handelingen die als een onrechtmatige daad kunnen worden beschouwd:

Een inbreuk op een recht
Een doen of laten in strijd met de wettelijke plicht
Een doen of laten dat in strijd is met de ongeschreven maatschappelijke regels

Daarmee kan de onrechtmatige daad worden gezien als een vangnet: schade die is veroorzaakt door iemand met wie u geen overeenkomst heeft en die niet onder een specifiek wetsartikel valt, kan op basis van een onrechtmatige daad toch leiden tot een schadevergoeding.

Onrechtmatige daad vereisten

Als de onrechtmatige daad schade veroorzaakt, dan kan de benadeelde partij de veroorzaker van de schade aansprakelijk stellen.

Om iemand aansprakelijk te kunnen stellen op grond van een onrechtmatige daad, in de zin van artikel 6:162 BW, moet er aan vijf belangrijke voorwaarden worden voldaan:

Onrechtmatigheid
Toerekenbaarheid
Schade
Causaliteit
Relativiteit

Onrechtmatigheid

In de eerste plaats moet het doen of laten van de ander onrechtmatig zijn. Dat houdt in dat hij een bestaande wet overtreedt of een inbreuk maakt op een recht. Ook iets doen of laten dat niet specifiek in de wet is vastgelegd, maar in het maatschappelijk verkeer wel wordt beschouwd als verkeerd, is onrechtmatig.

Toerekenbaarheid

Als de andere persoon zijn doen of laten kan rechtvaardigen, dan vervalt de onrechtmatigheid. Voorbeelden van rechtvaardigingsgronden zijn bijvoorbeeld overmacht, noodweer, toestemming van de benadeelde, een wettelijk voorschrift of een bevoegd gegeven ambtelijk bevel. De onrechtmatige daad moet de ander dus toegerekend kunnen worden.

Schade

Om een schadevergoeding te kunnen eisen op grond van een onrechtmatige daad, moet de handeling ook daadwerkelijk schade veroorzaken. Die schade kan bestaan uit materiële schade (vermogensschade, gederfde inkomsten) en immateriële schade.

Causaliteit

Er moet een direct verband bestaan tussen de onrechtmatige handeling en de schade. De schade zou dus zonder de betreffende handeling niet ontstaan zijn. Daarbij mag het causaal verband niet “doorbroken” worden. Als een slachtoffer na een ongeluk bijvoorbeeld zelf de keuze maakt om geen dokter te bezoeken en de schade ontstaat door het uitblijven van de medische behandeling, dan is de causaliteit doorbroken.

Relativiteit

Een laatste belangrijke voorwaarde is de relativiteit. Artikel 163 Burgerlijk Wetboek Boek 6 bepaalt namelijk dat de verplichting tot schadevergoeding niet van toepassing is als de geschonden norm niet dient tot bescherming van de benadeelde. Dit noemen we het relativiteitsvereiste.

Als iemand bijvoorbeeld te hard rijdt en daardoor een ongeluk veroorzaakt, is voldaan aan het relativiteitsvereiste. De verkeersregel dient immers tot het beschermen van andere weggebruikers.

Als een voorbijganger van de schrik opkijkt doordat een automobilist te hard langsrijdt en daardoor struikelt, dan wordt niet aan het relativiteitsvereiste voldaan. De verkeersregel is namelijk niet bedoeld ter bescherming van de voorbijganger.

Voorbeelden onrechtmatige daad

Een onrechtmatige daad is dus een zeer breed begrip waar tal van voorvallen onder gerekend kunnen worden.

Een fietser die valt door een loslopende hond
Er vindt een kop-staartbotsing plaats omdat de andere bestuurder niet oplet
Schending van iemands auteursrecht
De gemeente die ondanks waarschuwingen een boom niet snoeit
Kinderen van de visite stoten per ongeluk een dure vaas om
Schade door boomwortels uit de tuin van de buren
Een verbouwing bij de buren zorgt voor scheuren in uw muren
Een klant glijdt uit op een gladde vloer

Het Kelderluik-arrest

Het is niet altijd makkelijk vast te stellen of iemand al dan niet een onrechtmatige daad heeft begaan.

De Hoge Raad heeft in een arrest (het Kelderluik-arrest) een aantal handvatten gegeven om te bepalen of een handeling onrechtmatig is.

Het Kelderluik-arrest ging over een bezorger van frisdranken aan cafés die een luik open had laten staan om de flesjes van de auto naar de kelder te brengen. Daarbij had hij geen waarschuwingsbord of afzetting geplaatst. Een gast van het café zag niet dat het kelderluik open stond en viel in het gat, met blijvend letsel tot gevolg.

Daarom stelde hij de bezorger aansprakelijk. De vraag die de Hoge Raad uiteindelijk moest beantwoorden was of de bezorger onrechtmatig had gehandeld door het kelderluik open te laten staan.

Uiteindelijk vond de Hoge Raad dat er sprake was van een onrechtmatige daad. De bezorger had kunnen bedenken dat bezoekers niet goed op zouden letten, dat hierdoor schade zou kunnen ontstaan en dat die schade ernstig zou kunnen zijn. Daarbij had hij eenvoudige maatregelen kunnen nemen om het ongeval te voorkomen.

Kelderluik-criteria

In het arrest benoemde de raad expliciet een aantal criteria die gebruikt kunnen worden bij het vaststellen van onrechtmatigheid. Als deze vragen met “ja” beantwoord kunnen worden, dan is er waarschijnlijk sprake van onrechtmatigheid.

Is het aannemelijk dat iemand niet de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid in acht neemt?
Is er een redelijk grote kans hierdoor ongevallen ontstaan?
Zijn de eventuele gevolgen van de onoplettendheid of onvoorzichtigheid ernstig?
Is het nemen van veiligheidsmaatregelen om de schade te voorkomen relatief eenvoudig?

Deze zogenoemde Kelderluik-criteria worden vaak gebruikt in zaken die draaien om aansprakelijkheid bij letselschade.

Schadevergoeding na een onrechtmatige daad

Een onrechtmatige daad brengt een schadevergoedingsplicht met zich mee. De verantwoordelijke moet alle schade die direct verband houdt met de onrechtmatige daad vergoeden. Daarbij kunt u denken aan medische kosten, reparatiekosten, gederfde inkomsten etc.

Het uitgangspunt is dat de hoogte van de schadevergoeding u als slachtoffer zoveel mogelijk de positie moet brengen waarin u zou verkeren indien de onrechtmatige daad niet zou hebben plaatsgevonden.

Als u ook immateriële schade heeft geleden, dan kunt u ook hiervoor een schadevergoeding krijgen. Dit noemt men smartengeld.

Om een schadevergoeding te krijgen, moet u de andere partij aansprakelijk stellen. Dit doet u door een officiële brief (de aansprakelijkstelling) aan de andere partij te sturen. Hierin legt u uit waarom u van mening bent dat er sprake is van een onrechtmatige daad en wat voor schade u daardoor geleden heeft. Vermeld hoe hoog de kosten van deze schade zijn, hoe hoog de exacte schadevergoeding is die u eist en wanneer u deze op uw rekening verwacht.

Download voorbeeld aansprakelijkstelling onrechtmatige daad

Aansprakelijkheidsverzekering

In veel gevallen loopt het claimen van een schadevergoeding na een onrechtmatige daad via de verzekering de andere partij. Voertuigen zijn bijvoorbeeld verplicht WA verzekerd tegen schade die daarmee wordt toegebracht aan anderen. Daarnaast hebben veel mensen een aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP).

Als iemand verzekerd is tegen de toegebrachte schade, dan neemt de verzekeraar de zaak doorgaans over. De verzekeraar zal de claim controleren en, als deze aan alle eisen voldoet, de schadevergoeding uitkeren.

Een schadevergoeding incasseren?

Heeft u schade geleden door een onrechtmatige daad van een ander? En heeft u hulp nodig bij het aansprakelijk stellen van de andere partij? Of heeft u dat al gedaan maar erkent de tegenpartij geen aansprakelijkheid?

De juristen van Invorderingsbedrijf kunnen u helpen met het incasseren van uw schadevergoeding. Zij weten precies of een voorval juridisch gezien als een onrechtmatige daad kan worden beschouwd. Als dat zo is, dan kunnen zij uw schuldenaar voor u aansprakelijk stellen en een schadevergoeding eisen.

Werkt de andere partij niet mee? Dan kunnen we een juridische procedure voeren. Met een vonnis van de rechtbank kunnen we uiteindelijk beslag laten leggen bij uw debiteur.

De tegenpartij aansprakelijk stellen?

Laat uw gegevens achter en we nemen binnen een dag contact met u op.

FAQ: Veelgestelde vragen over de onrechtmatige daad

FAQ: Wat is het verschil tussen een onrechtmatige daad en een wanprestatie?

Een onrechtmatige daad lijkt enigszins op een wanprestatie. Een belangrijk verschil is dat er voor een onrechtmatige daad geen contractuele verbintenis tussen de betrokkenen hoeft te bestaan. Bij een wanprestatie is dat wel het geval.

Een wanprestatie is een vorm van contractuele aansprakelijkheid. Als partijen een overeenkomst aangaan, dan moeten zij de afspraken nakomen. Doet een van de partijen dat niet en ontstaat er daardoor schade voor de andere partij, dan kan die partij aansprakelijk gesteld worden voor de schade.

FAQ: Wat is het verschil tussen schuld- en risicoaansprakelijkheid?

Iemand hoeft niet per se schuld te hebben aan de geleden schade om toch aansprakelijk te kunnen zijn. Dit noemen we risicoaansprakelijkheid. Als een loslopende hond iemand bijt of ten val brengt, dan heeft de eigenaar daar niet direct schuld aan. Toch is de eigenaar wel aansprakelijk voor de geleden schade. Het loslaten van de hond brengt namelijk wel het risico op schade met zich mee.

Ook als de wortels van een boom schade veroorzaken bij een ander dan is de eigenaar daarvoor aansprakelijk. Verder zijn de ouders aansprakelijk voor het handelen van kinderen jonger dan 14 jaar. Een werkgever is aansprakelijk als een ondergeschikte gedurende werktijd schade toebrengt aan een ander.

FAQ: Moet ik de tegenpartij in gebreke stellen?

Om een schadevergoeding te eisen op grond van een wanprestatie moet de tegenpartij altijd eerst in verzuim verkeren. Hiervoor moet hij in de meeste gevallen eerst in gebreke gesteld zijn.

Bij een onrechtmatige daad is er geen sprake van het niet nakomen van een prestatie en kan de tegenpartij dus ook niet in verzuim verkeren. Daarom is het niet nodig om een ingebrekestelling te sturen. De schadevergoedingsplicht ontstaat direct na de onrechtmatige daad en de daardoor ontstane schade.

FAQ: Is een onrechtmatige daad strafbaar?

Een onrechtmatige daad kan een strafbaar feit zijn, maar dat is lang niet altijd het geval. Een onrechtmatige daad kan bijvoorbeeld ook worden veroorzaakt door een ongeluk.

Als iemand schade heeft door een misdrijf, dan kan de dader wel aansprakelijk worden gesteld op grond van een onrechtmatige daad. De dader heeft immers iets gedaan dat in strijd is met de wet.

FAQ: Kan een kind een onrechtmatige daad begaan?

Volgens de wet (Artikel 164 Burgerlijk Wetboek Boek 6) kunnen gedragingen van een kind dat nog geen 14 jaar oud is, niet als een onrechtmatige daad worden beschouwd. Dat betekent overigens niet dat schade veroorzaakt door kinderen niet vergoed hoeft te worden. De ouders zijn in dat geval aansprakelijk voor de geleden schade.

FAQ: Is een onrechtmatige daad een rechtshandeling?

Rechtshandelingen zijn handelingen die puur gericht zijn op bepaalde rechtsgevolgen. Een overeenkomst sluiten is bijvoorbeeld een rechtshandeling. Dit doen de partijen namelijk met het oog op het rechtsgevolg van die overeenkomst. De ene partij wil een bepaalde prestatie uitgevoerd zien, de andere partij wil daarvoor betaald worden.

Gelet op het voorgaande is een onrechtmatige daad geen rechtshandeling, maar een feitelijke handeling. Niemand zit op de rechtsgevolgen (de schadeplichtigheid) van de onrechtmatige gedraging te wachten. Dit is dus niet het beoogde doel.

FAQ: Wat als er meerdere mensen aansprakelijk zijn?

Als meerdere mensen in groepsverband schade toebrengen aan een ander, dan zijn zij hoofdelijk aansprakelijk voor de schade. Dit betekent dat de schuldeiser de volledige schadevergoeding op één van hen kan verhalen.